Anasayfa » Kaybettiklerimiz: 2013’den 2019’a Potansiyel Formda Kişi Başına Gelir

Bu gönderiyi paylaş

Genel

Kaybettiklerimiz: 2013’den 2019’a Potansiyel Formda Kişi Başına Gelir

          2013 yılında yer kürede ortalama kişi başına gelir 10.884 dolar iken Türkiye’de 12.480 dolardı. 2019 senesinde dünyada ortalama kişi başına gelir 11.570 dolara yükselirken Türkiye’de 9.027 dolar. Kısaca dünya giderken Mersin’e balık tutmaya; biz girmişiz AKP ile  tersine ekmek kuyruğuna. Baştan ifade edeyim keşke böyle olsa…. ama evdeki hesap tezgahtaki hesapla pek uyumlu değil maalesef. Rakamları irdelediğimizde durumun vahameti daha bir ortaya çıkıyor.  

          Bir defa 2013 yılı 12480 doları 2019 yılında aynı değer mekanizmasını reel olarak karşılayamıyor. Dolayısıyla 2019 ile  bir kıyas yapmak için Doların 2013’den beri birikimli enflasyon sürecindeki zaman-değer sürecini hesaba katmamız şart. Bu açıdan, kişi başına geliri 2019 yılına  uyarlamak için sadece dolar enflasyonu hesaba katarsak 2019 yılı itibariyle 2013’deki seviye için 13810 dolarlık kişi başına gelire sahip olmamız gerekiyordu. 

Ayni mantıkla, duruma bir de tersten bakalım 2019’daki 9027 dolarlık kişi başına geliri 2013’e uyarlarsak bu sefer durumun vahameti daha da bir netleşiyor ve 2019’daki kişi başına gelir rakamı; 2013’un 8157 doları ediyor. 

Sureci bir başka yönden analiz edersek şayet; 2013’te Türkiye’deki kişi başına gelir dünyadaki ortalama kişi başına gelirden %14,66 daha fazlaydı. Yani kısaca Bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı sıradan ortalama bir dünyalıdan %14.66 daha fazla gelir elde ediyordu. Bulunduğu yerkürede Türkiye’de ortalama bir dünyalıdan daha fazla katma değer sağlıyor ve zenginlik elde edebiliyordu.

2019’da ise bırakalım daha fazla geliri sıradan ortalama bir dünyalıdan %21.98 daha az kazanıyor ve daha az kişi başına zenginliğe ekonomik kudrete sahip bir Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olgusu bizi karşılıyor. Yani 2019 ölçeğinde ortalama %21.98 daha az kazanan bir Türkiye insani tablosu ortaya çıkıyor. 
Toparlayacak olursak şayet 2013’den bu yana %36.64 daha az kazanan bir Türkiye toplumu var. 2013’deki bir Türkiyeli 2019’daki bir Türkiyeliden %36.64 daha fazla kazanıyor ve kendine refah ve topluma katma değer yaratıyordu.

Dolar enflasyonu hesabını biraz daha ilerletip hesaplamalarımıza devam edersek şayet ortaya çıkan durum üç aşağı beş yukarı çok farklı bir görünüm sergilemiyor. 
2013’un 12480 dolar kişi başına rakamı 2019’daki seviyeye uyarladığımızda 13810 dolarlık bir kişi başına gelir yapıyor demiştik. Halbuki bizim 2019 yılı itibarıyla kişi başına gelirimiz: 9027 dolar. Aşağı yukarı %34.63’luk bir kişi başına gelir erimesi söz konusu 2013’den 2019’a kadar gecen sure içinde. 
Yine hesaplamamıza devam edersek şayet; 
2019 yılı 9027 dolarlık kişi başına geliri dolar enflasyonundan arındırdığımızda 2013’un 8157 dolarlık kişi başına geliri oluyor. Halbuki bizim 2013’de kişi başına gelirimiz 12480 dolardı. Bu bağlamda bu hesaba göre ise %34.64luk bir kişi başına gelirin düşüşü söz konusu.

Analize Devam edelim; 
Diyelim ki; 2013’den bugüne kadar ne içte ne dışta etliye sütlüye karışmadık AB ile dostlar alışverişte de olsa ilişkileri devam ettirdik. Yapısal reform vs yapmadan salt Ortodoks anlayışla; “Bütçe Disiplini” “Enflasyon hedefi” doğrultusunda faiz takıntısına takılmadan “Bağımsız Merkez Bankası ve Bağımsız Para Politikasını” uyguladık. Yani bir nevi otomatik pilot hesabi yerkürede takıldık. 
Kısaca diğer etkenleri sabit kabul ettiğimizde veya 2013-2019 arasında 2007-2013 aralığındaki gibi politikalar izlediğimizi varsayalım. Bu durumda 2019’da kişi başına gelirimizin kaç dolar olabileceğini veya kaybettiğimiz geliri hesaplayalım. 
2007’den 2013’e kadar sure içinde Türkiye’nin kişi başına geliri dolar bazında 9563’den 12480 dolara çıkmış yani %30.5’lik bir artış söz konusu dolar bazında bu oranı 2013’den 2019’a kadar gecen sure için uygularsak şayet bu durumda 2019’da 16286 dolarlık kişi başına gelire tekabül ediyorduk. 

Yine hesaplamamıza devam edelim bu sefer dünya ölçeğinden hareketle süreci analiz etmeye çalışalım. Dünyada 2013’den 2019’a kadar gecen sürede ortalama kişi başına gelir 10884’den 11570 dolara çıkmış yani %6.3’luk bir kişi başına gelir artışı söz konusu. Türkiye sadece dünya ortalamasıyla paralel gelirini artırmış olsaydı 2013’den 2019’a bugün bu rakam 13266 dolarlık bir kişi başına gelire tekabül ediyordu. Bu rakamı da bir kenara koyup hesabımıza devam edelim. 

2007’den 2013’e kadar süre içinde Türkiye’deki kişi başına gelir dünyadaki ortalama kişi başına gelirin ortalama %9.35 üzerinde seyretmiş. Türkiye’nin kişi başına geliri gecen 6 yılda ortalama olarak dünya ortalama kişi başına gelirin ortalama %9.35 üzerinde performans göstermiş. Bu rakam üzerinden hesaplarsak şayet Türkiye’de kişi başına gelir 2019’da 12651 dolar olması gerekiyordu bu hesaba göre. 

Bir başka hesaplamayla 2013’deki kişi başına gelirimiz dünya ortalama kişi başına geliriyle oranladığımızda dünya ortalama kişi başına geliri Türkiye’nin kişi başına gelirinin %87si yapıyor bu oran üzerinden mevcut 2019’daki dünya ortama kişi başına geliri üzerinden hesapladığımızda yani bu oranı 2019 yılına uyarlarsak şayet Türkiye’nin 2019’da olması gereken kişi başına geliri;13275 dolar oluyor.

         Son tahlilde elimizdeki bu dört olası analizden çıkan rakamların ortalamasından hareketle 2019’da ülkemizin ve insanımızın kapasitesi dahilinde olması gereken kişi başına gelir 2019 itibariyle;  13869 dolarlık kişi başına gelire denk geliyor. Yani 2019 yılına kadar 2013’den beri geçen surede hiçbir şey yapmasak hiçbir şeye karışmasaydık ne içte ne dışta sadece ve sadece 2007-2013 arısındaki politikaları devam ettirseydik. Paralel evrende yaşamayıp; Dünya ile paralel gitseydik, Bütçe disiplinine enflasyon hedeflemesine bağlı kalıp faiz takıntısına takılmadan bağımsız para politikasına bağlı kalsaydık gerekli gereksiz siyasi tartışmalara takılmayıp kendi yağımızla kavrulmayı deneyip; az olsun bizim olsun ağrısız başım kaygısız aşım mantığı ile devam etseydik mevcut ekonomimiz kapasitesi dahilinde 2019’da, 13869 dolarlık kişi başına gelire sahip oluyor olacaktık. 

https://blogs.worldbank.org/opendata/new-country-classifications-income-level-2019-2020 

Bu gönderiyi paylaş

Yorum Yaz

Araç çubuğuna atla