2008 yılında Bitcoin ile başlayan kripto para furyasının en önemli katkılarından birisi kuşkusuz dijital dönüşümde yararı yadsınmaz blokzincir teknolojisiyle tanışmamız. Blokzincir, her ne kadar sadece finansal kavram olarak algılansa da enerji sektöründe kapıların açılmasının anahtarı blokzincirde. Sürdürülebilir bir dünya için kaynakları tüketmeden kullanmak ve doğaya zarar vermeden enerji üretebilmek için çok önemli olan yenilenebilir enerji üretiminde, düşük yatırım maliyetleri ile desteklenebilecek ve tüketicilerin dahi üretici konumuna gelmesini sağlayacak projelerde blokzincir teknolojisi büyük katma değer yaratabiliyor.
Merkezi yapılar ve aracılar ortadan kalkarak verilerin yönetilmesine imkân veren dağıtık yapılı blokzincir, süreçlerin optimizasyonu, maliyetlerin düşürülmesi, güvenli ve şeffaf veri yönetimi sunmasıyla temel faydalar inşa eder. Akıllı sözleşmeler, oylama sistemi, gıda üretim süreci, ihracat- ithalat evrak takibi, tedarik sürecinde kullanılmasının yanında özellikle yenilenebilir enerji kaynakları konusunda pozitif iyileşme alanlarına sahiptir. Bu açıdan teknolojinin, gezegenimizin geleceğine dair de büyük bir önem taşıdığını söylenebilir.
Kapasiteleri tam olarak kullanılamayan rüzgâr, güneş ve hidroelektrik enerjiye yaşadığımız planeti korumak ve enerjide dışarıya bağımlılığı azaltmak için artık her zamankinden daha çok ihtiyacımız var.
2019’da AB tarafından Yeşil Yeni Mutabakat ile ortaya konulan yeşil ve dijital dönüşümü gerçekleştirmek gerekli bir finansman gerekiyor, gelişmekte olan ve finansal sistemi güçlü olmayan ülkelerde büyük çaplı yenilenebilir enerji projelerinin altyapılarının gerçekleştirilmesi risk teşkil edebilmektedir. Bu nedenle, blokzincir finansal süreçleri de hızlandırabilmesinin yanısıra jetonlaştırma(tokenize ) ile gerekli finansman yönetimini şeffaf ve hızlı süreç yönetimleriyle mümkün kılabilmektedir.
Blokzincir ile Jetonlaştırma
Jetonlaştırmayı bir enerji santrali yatırımı üzerinden örneklendirecek olursak, santraller akıllı sözleşmeler ile dijital varlıklara dönüştürülürler. Teknik finansal denetim, fonlama özeti ve proje özeti, finansal getiri ve proje durumu aşamasının ardından blokzincir tarafından güvenli tokenize edilmiş varlıklar şirketler tarafından halka arza hazır duruma gelir ve gerekli finansman sağlanmış olur.
İşlemleri izlenebilir, güvenli ve hızlı hale getirdiği için blok zincirinin ekonomiyi karbondan arındırma sürecini hızlandırmak için önemli bir araç. Böylece, %100 yenilenebilir enerji üretimini ve tüketimini teşvik eden yeşil enerji tedarikini daha verimli, esnek ve şeffaf hale gelir.
Yenilenebilir enerji için tokenize edilmiş blokzinciri olanağı geliştiren diğer bir şirket ise IBM. Karbon emisyonu azaltma hedefleri olan hükümetler veya işletmeler tarafından satın alınabilen yenilenebilir enerji sertifikası enerT’yi, Ağustos ayında piyasaya süren IBM, enerT’yi (Hyperledger Fabric ve yeni Fabric Token-SDK açık, kanıtlanmış, kurumsal seviyede, dağıtılmış bir ana muhasebe defteri platformu) kullanılarak geliştiriliyor. Ayrıca blokzincir platformunda yüksek hacimli işlemler, hızlı bir şekilde işlenebilir ve yenilenebilir enerji sertifikasyonu süreçlerinin hızlandırılmasına, otomatikleştirilmesine kayıtlı kalıp izlenebilmesine olanak tanıyor.
Sermaye piyasasının yeşil dönüşüm için sunduğu araçlardan karbon emisyon kontratları, üretim ve sanayinin canlandığı ve daha fazla spekülatif amaçlı kullanıldığı bu günlerde LME borsasında 75 Euro ile rekora koşuyor. Karbon emisyonundan kendini hedge etmek isteyen kişi ve kurumlar karbon vadeli kontratlara göre daha uygun maliyetlerle blokzincir altyapısında sunulan bu karbon kontratlarından da yararlanabilirler.
Blokzincir ile enerji verimliliği
Rüzgâr enerjisi üreticisi küresel enerji lideri Iberdrola, yürüttüğü rüzgâr santrali projesiyle müşterilerine binalarında kullandıkları elektriğin %100 temiz olduğunu garanti eden sistem sunuyor ve optan enerji ve doğal gaz piyasalarında satış işlemlerinde blokzincir kullanarak üçüncü şahıslara ve aracılara olan ihtiyacı ortadan kaldırıyorlar.
Önceki yazımda bahsettiğim gibi çevre dostu koin projeleriyle birlikte Dünya üzerinde yenilenebilir enerji ve sürdürülebilirlik üzerine blokzincir kullanılmış Power Ledger, Acciona Energy & Iberdrola, The Sun Exchange, WePower, Grid, Bittwatt, Hive Power, Sywtch gibi projelerde var.
Nisan ayında Türkiye’ de Aksa Enerji doğal kaynakların korunması ve karbon salınımının azalmasına katkıda bulunmak amacıyla, ilk defa lisanslı elektrik üretiminden Uluslararası Yenilenebilir Enerji Sertifikasının (I-REC) ticaretini blokzincir üzerinden gerçekleştiren şirket oldu.
Blokzincirin çevresel sürdürülebilirliğe yönelik tek uygulaması enerji verimliliği de değil. Atıkların doğaya terk edilmeden geri dönüşüm ile tekrar kazandırılması da blokzincir ile mümkün. Social Plastic, insanların topladıkları çöpleri dijital token(jetonlara) dönüştürmeye ve bunları gıda, yakıt ya da diğer ürünlerle değiştirebilmesine imkân tanıyor. Kullanıcılar işlemlerini cep telefonları aracılığıyla ‘Social Plastic’ blokzincirine kaydederek tam şeffaflık sağlayabiliyor. Toplanan plastik daha sonra yeni ürünler yapmak için geri dönüştürülüyor.
Blokzincir, güvenilir ve standartlaştırılmış sürdürülebilirlik ve uzun vadeli değer raporlaması için ileriye giden bir yol ve adem-i merkeziyetçiliği ile (Çevresel Sosyal Kurumsal Yönetişim) ESG işbirliğinin kapsamını genişletebilme özelliğine sahip. Bunun yanında sera gazı miktarı açısından insan faaliyetlerinin çevreye verdiği zararın ölçüsü karbon ayak izinin, azaltılması için blokzincir önemlidir.
Artan talep göz önüne alındığında, finansal ekosistemin geleceği, blokzincir aracılığıyla güvenilir bir veri platformuna dönüşebilir ve zincir teknolojisi çevresel sosyal kurumsal yönetişim bağlamında veri türüyle birleşebilir. Sonuç olarak, blokzincir akıllı değer zincirinde önemli bir rol oynayacaktır.
Referanslar:
* https://www.dunyaenerji.org.tr/enerji-sektorunde-blockchain-uygulamalari-birol-erguven/
* https://www.ibm.com/blogs/blockchain/2021/08/revolutionizing-renewable-energy-certificate-markets-with-tokenization/
* https://www.iberdrola.com/home
Ek :
* https://www.forbes.com/sites/jamesellsmoor/2019/04/27/meet-5-companies-spearheading-blockchain-for-renewable-energy/?sh=49aa9dbcf2ae
