Fed’in krizden hızlı çıkış çabaları daha fazla soruna neden olabilir. Bu süreçte, finansal sistemin merkez üstü olan 24 trilyon dolarlık ABD devlet tahvili piyasası baskı altında kalabilir.
Bloomberg endeksine göre, trader’ların Hazine piyasasında işlem yapma kolaylığı Mart 2020’den bu yana en düşük seviyelere geriledi. Alım – Satım makasları arasındaki fark iyice açıldı ve olağan hale geldi.
Fed bu ay, 10 yıldan fazla bir süredir oluşturduğu yaklaşık 9 trilyon dolarlık bilançosunu küçültme hızını artırıyor. Fed, bilançosunu ayda 95 milyar dolar küçültmeyi hedefliyor. Bu rakam, Ağustos ayının iki katına tekabül ediyor.
New York Üniversitesinden ekonomist Viral Acharya, “Bankacılık sisteminde bir likidite stresi sorunu yaşayabiliriz. Ve ne zaman bankalar strese girse, bu durum genellikle banka dışı piyasalara, hazine piyasalarına ve fon piyasalara yayılıyor.” dedi.
Bank of America, Hazine piyasası streslerini “Küresel finansal istikrara yönelik en büyük tehditlerden biri, potansiyel olarak 2004-2007 konut balonundan daha kötü” olarak değerlendirdi.
Yakın zamandaki iki örnek
Yakın zamanda yaşanan iki emsal ön plana çıkıyor 2019 repo krizi ve 2020 Hazine krizi.
2019 repo krizinde, bankaların Hazine tahvilleri gibi yüksek kaliteli teminat karşılığında diğer kurumlara ödünç nakit verdiği gecelik piyasa dondu.
Mart 2020’de ise, firmalar ABD devlet tahvili satarak nakit almak için acele ederken, Hazine piyasası tıkandı.
Her iki durumda da, piyasa oyuncuları, küresel finans sisteminin temel direklerini tehlikeye atarak, çöküşü önlemek için Fed’e başvurdu.
Tehlikeli bir süreç: Bilanço Küçültme
Sushant Acharya ve diğer yazarlar tarafından, Jackson Hole sempozyumunda sunulan bir makaleye göre, son yaşanan bu iki krizin de sebebi, Fed’in niceliksel sıkılaştırma olarak bilinen bilanço küçültme operasyonu.
Hindistan Merkez Bankası eski başkanı Raghuram Rajan, bir makalesinde niceliksel sıkılaştırma ve gevşemenin piyasa likiditesini nasıl etkilediğine odaklandı. Çalışmaya göre, 2019 ve 2020 krizlerinde niceliksel sıkılaştırma sistemi savunmasız bırakan ana sebeplerdendi.
Londra merkezli bir araştırma ve yatırım kuruluşu olan CrossBorder Capital’in CEO’su Michael Howell, Rajan’ın makalesi hakkında, “niceliksel sıkılaştırmanın merkez bankalarının kabul edeceğinden daha fazla etkiye sahip olabileceğine dair uzun süredir süren korkularımızı yansıtıyor” ifadelerini kullandı.
Fed bile niceliksel sıkılaştırmanın etkisinin, ne olacağından emin olmadığını itiraf etti. Fed başkanı Jay Powell, merkez bankasının Mayıs toplantısından sonra yaptığı açıklamada, “Bilançoyu küçültmenin etkisinin ne kadar belirsiz olduğunu vurgulamak isterim.” dedi.
“Sorun yok, varlık balonları böyle küçültülür”
Hazine piyasası, son yılların en dalgalı koşullarıyla karşı karşıya. JPMorgan tarafından hesaplanan 2-5-10 ve 30 yıllık Hazine tahvilleri ile ölçülen piyasa derinliği ölçüsü, 2020 baharından bu yana en kötü likiditeyi gösteriyor.
Ice-BofA MOVE Hazine piyasası oynaklığı endeksi de, uzun vadeli ortalamasının oldukça üzerinde, Mart 2020 seviyelerinin yakınında seyrediyor.
Bazı yatırımcılar, Fed’in herhangi bir sorundan aktif olarak kaçınacağını varsaydıkları için rahatlar. Pimco ekonomisti Tiffany Wilding, QT’nin sistemik riskler yaratmadığını çünkü Fed’in kontrol ettiğini ve Fed’in sistematik olarak risklere izin vermeyeceğini söyledi.
Arena Investors’ın CEO’su Dan Zwirn ise “‘Sistemik likidite şoku’, ‘panik’ demenin süslü bir yoludur ve panikler zaten piyasaların yaptığı şeydir. Varlık balonları bu şekilde düzeltilir. Kurumsal hafıza bu şekilde oluşur ve bir sonraki balonun gerçekleşmesini geciktirir. Aksi takdirde, sistematik olarak riski yanlış fiyatlandırırsınız.” ifadelerini kullandı.
*Söz konusu makale, “Fed’s faster ‘quantitative tightening’ adds to strain on bond market” ismiyle Financial Times’da yayımlanmıştır. İçerik, ParaAnaliz için çeviri yapılarak derlenmiştir.
