Rusya Ukrayna’yı işgal ettiğinde, dünyanın dört bir yanındaki ülkeler işgali kınadı ve ekonomik, ticari ve diplomatik ilişkilerini aniden kesti. Amerika’dan Avrupa’ya ve Japon firmalarına kadar 1000’den fazla şirket Rusya’daki ticari faaliyetlerinden vazgeçti.
Batılı ülkeler, Rusya’yı uluslararası ödeme sistemi SWIFT’den çıkardı ve Rusya’nın merkez bankası varlıklarını dondurarak 630 milyar dolarlık döviz rezervine erişmesini engelledi.
Ekonomistler ve siyasetçiler Rusya finansal sisteminin toptan çökeceğine inanıyorlardı.
Ama işler tam olarak böyle olmadı… Rusya kendisine uygulanan küresel ekonomik izolasyona beklendiğinden daha iyi uyum sağladı.
Sibiryalı milyarder Alexander Govor gibi Rus işadamları ülke genelindeki 850 McDonald’s restoranını satın aldı. MR Group gibi Rus emlak geliştiricileri, Starbucks,H&M, Nike gibi mağazalar olmadan yeni alışveriş merkezleri açıyor.
Bu tarz bir yaptırımlar paketine, Vladimir Putin, yıllar önce hazırlanmaya başlamıştı. Rusya savaş öncesinde döviz rezervlerini arttırarak ve Çin’le dostluk kurarak ülkeyi batının mali baskısıdan kurtarmak için hazırlıklıydı.
Savaş sırasında artan petrol ve doğalgaz fiyatları fırlayarak rubleyi istikrara kavuşturdu. Rusya enerji ve emtia ihracatından elde ettiği kârla ve yaptırımlar nedeniyle ithalatın düşmesiyle 2022’nin ilk altı ayında yaklaşık 139 milyar cari fazla verdi.
Ekonomi şimdilik ayakta duruyor. Ancak savaş uzadıkça, Rusya son 30 yılın en kötü resesyonu ile karşı karşıya olabilir.
Stoklama ve mitingler
Rusya, Şubat ayında Ukrayna’yı işgal ettiğinde, büyük döviz rezervi ve düşük kamu borcu vardı. Savaşın başında Rusya, sermaye çıkışını önlemek için vatandaşların yurtdışındaki banka hesaplarına para transfer etmesini yasakladı.
Merkez bankası ise ruble rekor seviyelere düşerken %20 acil faiz artırımı uyguladı.
(BOFIT) kıdemli danışmanı Laura Solanko, Fortune’a verdiği demeçte, bu hamlenin “zamanında ve güçlü” olduğunu ülkenin “tam ölçekli bir mali kriz”den kurtulmasını sağladığını söyledi. Solanko, bu tür önlemlerin “bir demokraside uygulanmasının çok zor olduğunu, ancak devlete ait şirketlerin daha büyük bir rol oynadığı bir otokraside mümkün olduğunu ekliyor.
Rus siyaset bilimci İlya Matveev, ise Rus ekonomisinin birkaç kısa ay içinde yaptırımlardan çökeceği yönündeki yaygın düşüncenin “Rusya’nın Ukrayna’yı fethetmek için yaptığı plan” kadar gerçekçi olmadığını ifade ediyor.
Rusya sadece iyi bir ekonomik savunma oyunu oynamadı. Ukrayna’yı işgali, küresel petrol piyasasını istikrarsızlaştırdı, fiyatları yükseltti ve bu da ona inanılmaz bir finansman kaynağı sağladı.
Çatlaklar kendini göstermeye başlıyor
Durum şu ana kadar iyi gitti ancak Rusya yaklaşan bir AB petrol ambargosu ile karşı karşıya kalırken ve artan sayıda yoksulluğa itilen vatandaşla boğuşurken çatlaklar kendini göstermeye başlıyor.
Sergei Guriev, Fortune’a verdiği demeçte, “Normalde, yükselen bir para birimi, bir ülkenin ihracatının artan rekabet gücünü yansıtır. Ancak, Ruble, 20 yılın en düşük seviyelerine inen ve dolar talebini büyük ölçüde azaltan Rus ithalatının çöküşü ile güçleniyor. Bu, kötü şeylerin habercisidir” ifadelerini kullanıyor.
Ve yaptırımların yükünü sıradan Ruslar çekiyor. Rus bankası VEB’e göre, Rusların reel ücretlerinin bu yıl yaklaşık %6 düşmesi ve gerçek harcanabilir gelirlerinin %7,5 düşmesi bekleniyor. Putin, geçen ay yürürlüğe giren emekli maaşları ve asgari ücretlerde %10’luk artışa izin verdi . Ancak VEB , bu artışların bile Rusların reel ücretlerinin, gelirlerinin ve emekli maaşlarının kötüleşmesini durduramayacağını söyledi.
Enflasyon şu anda eskisinden daha yavaş artıyor olsa da, 21 milyon insanın (ulusal nüfusun yaklaşık %15’i) yoksulluk sınırının altında yaşadığı bir ülkede çift haneli enflasyon yoksulluğu hızla arttıracaktır.
Matveev, “Zaten fakir olan Ruslar daha da fakirleşecek” diyor. Putin’in eski bir yardımcısı olan Andrei Illarionov ise, BBC’ye verdiği demeçte, yoksulluk içinde yaşayan Rusların sayısının savaş ilerledikçe iki katına, hatta üç katına çıkacağını tahmin ediyor.
*Söz konusu içerik Yvonne Lau tarafından Fortune için kaleme alınmıştır. İçerik çeviri yapılarak paraanaliz için derlenmiştir.
