Vladimir Putin’in feci bir hesap hatası yaptığı yönünde yaygın kanı mevcut. Fikrin oluşmasındaki kanılar şu şekilde:
- Ukraynalıların işgali memnuniyetle karşılayacağını düşündü, karşılamadılar.
- Volodimir Zelenski’nin hükümetini hızla devireceğini düşündü. Deviremedi.
- NATO’yu böleceğini düşündü. Aksine, uzun zaman sonra birleştirdi.
- Çinlilerin ona yardım edeceğini düşündü. Çinliler çift taraflı oynuyorlar.
- Rus ekonomisinin yaptırımlara dayanacağını sanıyordu. Ekonomi can çekişiyor.
- Ordusunun Ukrayna kuvvetlerini mahvedeceğini düşünmüştü. Bazı cephelerde Ukrayna ordusu karşısında mağlubiyete uğruyor.
Bazı analistler Putin’i köşeye sıkıştırılmış fareye benzetiyor. Yani köşeye sıkıştığı için daha tehlikeli olduğunu söylüyorlar. Aslında bu kanılar akla yatkın.
Putin için en iyi sonuç, kendi imajını kurtaran bir çıkış yolu bulması olacak. Bunlar, biraz daha toprak almak, Ukrayna’nın tarafsızlık taahhüdü vermesi ve uygulanan bazı yaptırımların kaldırılması şeklinde olabilir.
Ama ya yaygın kanı yanlışsa? Ya Batı bir kez daha Putin’in eline bir koz veriyorsa?
Çeçenler bu oyunu biliyor
The New York Times’dan Carlotta Gall’ın 1990’ların ortalarındaki ilk Çeçen savaşında deneyimini anlattığı haberi bu olasılığı gündeme getiriyor. Moralleri yüksek Çeçen savaşçılar ilk aşamada bir Rus zırhlı tugayını mahvederek Moskova’yı şoka uğratmıştı. Ruslar ise toparlanıp topçu ve hava gücü kullanarak Grozni’yi yok etti.
Carlotta Gall “Putin’in bir sonraki taktiğini Çeçenler iyi biliyor” diye yazıyor: “Rus birlikleri Çeçenya’da karada kontrolü ele geçirirken tutuklamalar ve kurdukları kamplarla muhalefeti ezdiler. Ardından kendi yanlarına çektikleri iş birlikçileri güçlendirdiler”.
Rusya’nın asıl derdi enerji egemenliğini güvence altına almak
Bir an için Putin’in tüm Ukrayna’yı fethetmeyi hiçbir zaman amaçlamadığını, başından beri asıl hedefinin Avrupa’da bilinen en büyük ikinci doğal gaz rezervine sahip Ukrayna’nın doğusundaki enerji zenginliklerini elde etmek olduğunu varsayalım.
Bu fikri Rusya’nın geniş enerji alanlarına sahip Kırım’daki ve doğudaki muazzam kaya gazı bölgelerine sahip Luhansk ve Donetsk kentlerindeki toprak işgalleriyle birleştirin. Bununla birlikte Putin’in Ukrayna kıyısının çoğunu veya tamamını kontrol etme girişimi eklenince Rus liderin amaçları netleşiyor. Asıl derdi Rusya’nın enerji egemenliğini güvence altına almak.
İç politika amaçlarına ulaştı
Eğer bu analiz doğruysa Putin eleştirmenlerin söylediğinin aksine yanlış hesap yapıp kaybeden taraf gibi görünmüyor.
Savaş Putin’in iç politika amaçlarına çoktan hizmet etti. Aleksei Navalni gibi muhaliflere sempati duyan orta sınıftan pek çok kişi kendi iradeleriyle sürgüne edildi. Özgür basının son kalıntıları da muhtemelen bir daha açılmamak üzere kapandı. Utanç duruma düşen Rus ordusuna gelince, aşağıdan yukarıya doğru örgütlenen bir devrimdense yukarıdan aşağıya doğru gerçekleştirilen tasfiye daha olası görünüyor.
Rusya’nın Ukrayna topraklarında elde edeceği yeni enerji zenginlikleri, yaptırımların pençesinden kurtulmasına yardımcı olabilir.
Putin’in yaptıklarının bu şekilde bir analizi yanlış çıkabilir.
Ancak şunu unutmayın: Savaşta, politikada ve hayatta rakibinizi çılgın bir aptal değil de kurnaz bir tilki gibi görmek her zaman daha akıllıcadır.
*Söz konusu yazı Bret Stephens tarafından New York Times için kaleme alınan yazıdan çeviri yapılarak derlenmiştir.
