13 Ocak 2021 tarihinde Bireysel Emeklilik Kanununda değişiklik yapılmasını içeren yasa teklifi mecliste kabul edildi. Yapılan değişikliklerle BES’te sürekli birikim tarafına doğru olan kuvvetli fon akışı, sistemden çekim yapmaya olanak veren düzenlemelerle çift taraflı oldu. Değişiklikler öncesinde ihtiyaç halinde, sistemdeki birikimin tamamı çekiliyor, birikimler bankalarda teminat olarak kabul edilmiyordu. Bu da ihtiyaç halinde birikimlerin bozulmasına, uygulanan kesintiler vb. nedenlerle şikayetlerin artmasına neden oluyordu. Yapılan düzenlemeler ile BES esnek ve ihtiyaç halinde, ihtiyaç tutarı kadar, çözüm üreten bir yapıya dönüşüyor. Sistem açısından bir dönüm noktası olarak değerlendirilebilecek değişiklikleri başlıklar altında incelemek gerekirse;
1-Devlet katkıları %30’a çıkarılıyor. 2013 yılında uygulanmaya başlanan %25 devlet katkısı sistemin cazibe merkezlerinden biri olarak kabul ediliyordu. Ancak son dönemde yükselen enflasyon hem sistemdeki fonların getirilerini törpülüyor, hem de devlet katkısına yönelik ilgiyi azaltıyordu. Devlet katkılarının yeniden yüzde 30’a çıkarılmasıyla sisteme girişler teşvik ediliyor.
2-Yönetmeliğin hazırlanmasıyla sistemdeki birikimlerden kısmi olarak çekim yapılabilecek. Konut alımı, evlilik, eğitim gibi ihtiyaç durumlarında belli şartları taşıyan sözleşmelerden birikimlerin yüzde 50’sine kadar çekim yapmak mümkün olabilecek. Hatta kısmen yapılan ödeme miktarının %25’ini aşmamak üzere devlet katkılarından da çekim yapılabilmesi söz konusu.
3-Katılımcıların talebi halinde BES birikimleri teminat gösterilerek, bankalardan kredi çekilebilecek. Böylece katılımcılar BES sözleşmelerini sonlandırmadan bir taraftan katkı payı ödeyip, diğer taraftan da acil ihtiyaçlarını gidermiş olacaklar.
4-Sisteme toplu para yatırıldığında, devlet katkısı üst sınırını aşan katkı payları için takip eden yıllarda devlet katkısı alınması mümkün olacak. Bunu şöyle açıklamak mümkün. Örneğin, katılımcı sisteme 100 bin lira toplu para yatırdı ve BES’e girdi. Devlet katkısına hak kazanabilecek katkı payı tutarı üst limiti yıllık brüt asgari ücret kadar. Yani 2022 yılı için 60 bin liralık katkı payının karşılığında yüzde 30 devlet katkısı (18 bin lira) alınacak. Bunun üstünde kalan 40 bin lira için katılımcı gelecek yıl devlet katkısı alabilecek. Böylece BES alternatif bir yatırım enstrümanına dönüşüyor, aynı zamanda.
5-Otomatik Katılım Sisteminde (OKS) çalışanları sisteme dahil etmek için uygulanan yaş sınırı kaldırılıyor. 2017 yılında uygulanmaya başlanan OKS ile 45 yaş altındaki çalışanlar işverenleri tarafından sisteme dahil ediliyordu. Yapılan değişiklik ile 45 yaş üstündeki çalışanlar da talep etmeleri halinde sisteme dahil edilecekler.
Peki, bu yasa ne zaman uygulanmaya başlayacak? Bundan kimler yararlanacak? Devlet katkılarının %30’a çıkarılması uygulaması resmi gazetede yayınlandığında uygulanmaya başlanacak. Halen sistemde olan ve yasanın yürürlüğe girmesinden sonra sisteme girecek olan, Gönüllü BES katılımcıları ve OKS çalışanları yürürlük tarihinden sonra sisteme yatırılan katkı payları karşılığında yüzde 30 devlet katkısı alabilecekler.
45 yaş üstü çalışanların sisteme dahil edilmesi konusu da yasa yürürlüğe girdiğinde uygulanmaya başlayacak. Diğer başlıklardaki kısmi çekim düzenlemesi, birikimlerin bankalarda teminat olarak kabulü gelecek yılların devlet katkısını alabilme konusundaki uygulamalar SEDDK (Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu) tarafından yapılacak düzenlemelerden sonra yürürlüğe girecek.
