NFT kavramı son dönemde özellikle dijital sanatlarda karşımıza çıkarken, NFT konusunda çok sayıda haber de medyada kendine yer buluyor. Dijital varlıkların taklit edilemez bir şekilde metalaştırılmasını sağlayan NFT hakkında pek çok kişinin aklında çok sayıda soru işareti bulunuyor.
NFT açılımı ve anlamı
NFT kısaltmasının açılımı ‘non-fungible token’dir. İngilizce bu kavramın Türkçe karşılığı ise ‘takas edilemez jeton’dur. Bunun nedeni NFT’lerin birbirinin yerine geçmeyecek, benzersiz verilere karşılık gelmesidir.
NFT’ler benzersizliğine rağmen, bir NFT’nin kopyasına erişim alıcı ile sınırlı değildir. NFT’lerin kopyaları diğer kişiler tarafından edinilebiliyor.
NFT’nin piyasa değeri de giderek yükseliyor. NFT kullanımına ilgi 2021 yılında büyük bir artış gösterirken, 2020 yılında piyasa değeri üç katına çıkarak 250 milyon doları aştı.
NFT’nin kullanım alanları giderek artarken, NFT’ler artık sanat, müzik, spor ve diğer popüler eğlencelerdeki dijital varlıkları metalaştırmak için kullanılıyor.
NFT’nin kullanım alanları
NFT’nin kullanım alanları giderek artarken, NFT’ler artık sanat, müzik, spor ve diğer popüler eğlencelerdeki dijital varlıkları metalaştırmak için kullanılıyor.
Dijital sanat: Sanat eserlerinin NFT’leri, imzalı eşyalara benzer. Bir NFT’nin benzersiz kimliği ve mülkiyeti, blok zinciri defteriyle doğrulanabilir. NFT’ler, bir kriptografik karma işlevi aracılığıyla işlenen meta verilere sahiptir.
Koleksiyon: NFT’ler, koleksiyonları kart koleksiyonlarına benzer bir şekilde dijital formatta temsil edebilir.
Oyun: NFT’ler ayrıca oyun geliştiricisi yerine kullanıcı tarafından kontrol edilen dijital arazi parçaları gibi oyun içi varlıkları temsil etmek için de kullanılabilir. NFT’ler, varlıkların oyun geliştiricisinin izni olmadan üçüncü taraf pazarlarda alınıp satılmasına izin verir.
Müzik: Müzisyenler, NFT’leri kullanarak blok zincirleri üzerinde çalışmalarını belirtebilirler.
Film: Film endüstrisi, kısmen, genellikle boyut olarak çok büyük olan dijital filmleri daha küçük dosya boyutları için tasarlanmış blok zinciri teknolojisinde depolamanın teknik zorlukları nedeniyle, NFT’lerdeki patlamaya daha yavaş tepki verdi.
Spor: Sporcular NFT patlamasından çeşitli şekillerde yararlanabildiler. Eylül 2019’da NBA oyuncusu Spencer Dinwiddie, sözleşmesini başkalarının yatırım yapabilmesi için tokenize etti. Buna ek olarak, blok zinciri tabanlı bir şirket olan Dapper Labs, dijital vurgu klipleri için bir pazar yeri olan “N.B.A Top Shot”-u oluşturmak için NBA ile işbirliği yaptı.
Moda: 2019’da Nike, blok zinciri teknolojisinin kriptografik olarak güvenli dijital varlıkları NTF’ler şeklinde “Cryptokicks” adı altında bir çift spor ayakkabı gibi fiziksel ürünlere eklenmesine izin veren bir patent aldı.
Pornografi: NFT pazarlarından pornografik malzemeye yönelik düşmanlık, içerik oluşturucular için önemli dezavantajlar oluştursa da, bazı porno yıldızları, pornografik çalışmalarını da tokenize ederek müşterileri için benzersiz içeriklerin satışına izin verdi.
Eleştiriler
NFT işlemlerinin artması, çevresel eleştirilerin artmasına neden oldu. Esas olarak NFT’ler için kullanılan tür olan emek ispatı blok zincirleriyle ilişkili hesaplama ağırlıklı süreçler, küresel ısınmaya katkıda bulunan yüksek enerji girdileri gerektirir. Bu blok zincirlerini sürdürmek için gereken enerjinin ürettiği karbon emisyonları, NFT pazarındaki bazılarını karbon ayak izlerini yeniden düşünmeye zorladı.
Can Ilker
Ekonomist
Makro Araştırmacı / Stratejist
