Merkeziyetsiz Finans (Decentralized Finance ”DeFi”): DeFi, herhangi bir merkeze ya da otoriteye ihtiyaç duymayan finansal yapıya denir. Temelde blockchain ağları üzerine inşa edilmiş olan DeFi, yeni nesil dijital para altyapılarının oluşturulması için en önemli gelişmeler arasında sıralanır.
DeFi yapılarında, merkezi olmayan finans hizmetleri sunmanın yanı sıra katılımcılara güven sağlamak da amaçlanır. Zira yönetimde kimsenin bulunmaması, suiistimallerin önüne geçilmesi manasına gelir.
“Bu şartın sağlanması durumunda, şu işlem gerçekleşir” mantığına dayanan ve otomatik biçimde çalışan akıllı sözleşmeler, konsensüs protokolleri ve merkezi bulunmayan uygulamalar (Decentralized Application – DApp), merkeziyetsiz finans yapılarının önemli parçaları arasındadır.
Blokzincir(Blockchain): Blockchain (Blok Zinciri), adından da anlaşılacağı gibi bloklardan oluşan zincir yapıdaki şifrelenmiş işlem takibini sağlayan dağıtık yapıdaki bir veri tabanıdır. Eşler arası veri paylaşımını herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmadan, açık, şeffaf ve güvenli bir şekilde mümkün kılan bu teknolojinin birçok farklı özellikleri var. Blockchain ‘in ;merkezi olmayan dağıtık bir yapıda olması, değiştirilemez olması, güvenli olması, açık ve şeffaf olması, işlem ücretleri (düşük miktarda ve hatta bazen işlem ücreti söz konusu olmayadabilir) ve hızlı olması gibi önemli özellikleri vardır.
DLT (Distributed Ledger Technology) : Dağıtık Defter Teknolojisi (DLT), birden çok varlık veya konuma yayılmış bir ağ üzerinde değişmez bir şekilde eşzamanlı erişim, doğrulama ve kayıt güncellemesine izin veren teknolojik altyapı ve protokolleri ifade eder.
Akıllı Kontrat (Smart Contract): Akıllı sözleşme ya da smart contract, alıcı ve satıcı arasındaki sözleşmenin doğrudan kod satırlarına yazılmasıyla işleyen bir tür sözleşmedir. Buradaki kod ve sözleşmeler dağıtılmış; merkezi olmayan bir blokzincir ağı üzerinde bulunmaktadır. Kod, yürütmeyi denetler; işlemler izlenebilir ve geri döndürülemez.Akıllı sözleşmeler, merkezi otoriteye, yasal sisteme veya harici icra mekanizmasına ihtiyaç duymadan; ayrı, anonim taraflar arasında güvenilir işlemlerin ve anlaşmaların yapılmasına izin verir.
Merkeziyetsiz Borsa (DEX) : Merkeziyetsiz borsa (DEX), iki taraf arasında doğrudan kripto para işlemlerine olanak sağlayan eşler arası (P2P) hizmettir.
Merkeziyetsiz kripto para borsaları, merkezi borsaların doğasında var olan sorunları çözmeyi hedefler. Merkeziyetsiz kripto para borsaları, doğrudan blockchain üzerinde yatırımcıların bağımsız bir şekilde fon depolamalarına ve işlem gerçekleştirmelerine olanak sağlayan P2P piyasalar oluştururlar. Bu tür borsaların kullanıcıları, üçüncü parti dahil olmadan kendi aralarında doğrudan işlem yapabilirler.
NOT: Kaynaklar için terimlere tıklayınız.
