Yazının Ön kabulü: Giden bir şeyi yakalayamamak, treni kaçırmak her zaman mümkün. Geçmiş verilere bakıldığında, borsa yükselirken borsa kadar yükselmeyen hisseler, fonlar mevcut. Benzer şekilde, enflasyon ve döviz artarken, bu artış kadar değerlenmeyen hisseler ve fonlar mevcut. Bu yüzden mümkün olduğunca farklı yöntemlerle borsaya yatırım yapmak mantıklı bir karar olacaktır.
1. Hisse getirisi
2012 yılından bu yana gerçekleşen enflasyon oranı %394 oldu. 2012 yılından bu yana dolar/TL kuru ise %932 artış gösterdi.
Buna göre 439 hisse içinde,
- 99 şirket pozitif getiri elde etti ancak enflasyon oranını yenemedi.
- 95 adet şirketin hissesi enflasyon üzerinde getiri elde etti ancak döviz kuru artışını yenmede başarısız oldu.
- 194 adet hisse senedi ise, döviz kurunu yenmede başarılı oldu.
- ABD’de 2012 yılından bu yana enflasyon artışı %28 seviyesinde oldu. 194 adet hisse senedi içerisinden 50 tanesi bu enflasyon oranını yenmede başarısız oldu.*
Yani 439 adet şirket hissesi içerinden 144 hisse, dolar bazında reel getiri sağladı. (Başarı oranı: %32)
2. Endeks getirisi
BIST 100 endeksi 10 yıllık süreçte %536 getiri elde etti. Açıklanan %394 enflasyonun üzerinde ancak dolar/TL artış oranının altında.
BIST 100 içersinde, firmalar piyasa değerlerine göre ağırlığa sahipler. Yani endekste her hisse aynı ağırlığa sahip değil.
Her hissenin eşit ağırlığa sahip olduğu endekse göre endeks getirisi ise %1601. Enflasyondan arındırılmış yıllık ortalama getiri, %13.15; Dolar cinsi reel yıllık getiri, %2.51.
3. Yöntemler
BIST 100 endeksi, dolar cinsi reel getiri elde etmede başarılı olamadı. Hisse senedi seçerek yapılan yatırımların dolar cinsi getiri elde etmede başarılı olma olasılığı ise %32 seviyelerinde. Her hissenin eşit ağırlığa sahip endeks getirisi ise dolar cinsi reel getiri elde etmede başarılı oldu. Buna göre 4 farklı yöntem ile tarihsel olarak gerçekleşen getirinin pozitif rüzgarını arkaya almak mümkün.
A. Yöntem 1
Son 10 yılda dolar cinsi getiri elde etmede başarılı olan hisse senedi oranının %32 olduğu göz önünde bulundurulduğunda, isabetli hisse seçiminin önemi ortaya çıkıyor. Buna göre doğru hisse senedi seçimlerini ıskalamamak gerekiyor. Bu yüzden piyasayı daha iyi gözlemleyebilen yatırım fonlarını tercih etmek doğru yöntem olacaktır. Son 5 yılda en iyi getiri elde etmiş hisse senedi fonuna baktığımızda, getiri oranı aşağıdaki gibidir.
Grafik: Son 5 yılda şampiyon hisse senedi fonu ve diğer yatırım araçlarının getirisi
Buna göre ilgili hisse senedi fonu, son 5 yılda, %893 getiri ile altın, dolar/TL ve BIST100 endeksini geride bırakmıştır.
Son 5 yılda en çok getiri elde etmiş ilk 10 hisse senedi yoğun fon aşağıdaki şekildedir.
Grafik: Son 5 yılda en çok getiri elde etmiş ilk 10 hisse senedi yoğun fon
Son 3 yılda ilk 10 fonun getiri ortalaması % 403 oldu. Son 3 yılda, BIST 100 getirisi ise, %123 oldu. Son 3 yılda fiyatı hesaplanan 48 fon içersinden 46 tanesi endeksi yenmede başarılı olmuştur.
Özet: Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, endeksi yenmek için başvurulacak yöntemler arasında, hisse senedi yoğun fonları tercih etmek, fonlardan bir sepet oluşturmak mantıklı bir seçim olacaktır. Fon seçim stratejilerinde ise, hisse senedi yoğun fon, değişken fon ve bist30-100 dışı hisse senedi fonu gibi bir çeşitlendirme yapılabilir. Bu ilgili 3 fon kategorisinin de farklı amaçları mevcut. Portföyün dengeli bir stratejide tutunmasına katkı sağlayabilir.
B. Yöntem 2
BIST 100 endeksi 10 yıllık süreçte %536 getiri elde etti. Ancak her hissenin eşit ağırlığa sahip olduğu endeksin getirisi ise %1601.
Geçtiğimiz dönemde, yaşanan rallinin bir kısmında, 9 Ağustos – 8 Eylül tarihinleri arasında, BIST 30 endeksi, yaklaşık %25.70 değer kazandı.
Bu süre zarfında, hisse senedi yoğun kategorisinde işlem gören 76 adet fonun getiri ortalaması %21.30 oldu. BIST endeksinin kendisi 76 adet fon içerisinde, 14.sıraya geldi.
Yani 13 adet fonun endeksi yenmede başarılı olduğunu söyleyebiliriz. Bu da oran olarak hisse senedi yoğun fonların %17’sinin endeksi yenebildiğini göstermiştir.**
Bunun haricinde, BIST 30 endeksindeki hisselere, eşit ağırlıkla yatırım yapan borsa yatırım fonunun, Z30EA (Ziraat Portföy BIST 30 Eşit Ağırlıklı Endeksi Hisse Senedi Yoğun BYF), getiri ortalaması, yaklaşık %29.40 oldu. Z30EA, tek başına hisse senedi fonlarının ortalamasından %8.10 daha fazla getiri elde etti. Z30EA getirisi ile 76 adet fon içerisinde 12.sırada yer aldı.
Grafik: 9 Ağustos – 8 Eylül tarihinleri arasında yatırım fonları ve endeks getirisi
Özet: Tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde, endeksi yenmek için başvurulacak yöntemler arasında, BIST 30 endeksindeki hisselere eşit ağırlıkla yatırım yapan borsa yatırım fonunun satın alınması da mantıklı bir seçim olacaktır. (Borsa yatırım fonları, normal yatırım fonları gibi alınıp satılabiliyor.)
C. Yöntem 3
2022 Ocak – Ağustos arasında çeşitli BIST sektör endekslerinin*** getirisi aşağıdaki şekildedir:
Ulaştırma: %219
Kimya: %94
Teknoloji: %67
Metal: %6
Holding: %77
Temettü: %35
Sınai: %47
Gıda: %49
Özet: Dönemsel olarak sektörlerin, farklı tarihlerde farklı getiriler elde ettiği görülmektedir. Dolayısıyla kişisel olarak yapılacak hisse senedi seçiminde farklı sektörlerden hisse senedi bulundurmak mantıklı bir tercih olacaktır.
D. Yöntem 4
Bireysel emeklilik fonlarında, yatırılan her katkı payı için %30 devlet katkısı bulunmaktadır. Bireysel emeklilik fonlarında hisse senedi fonlarının tercih edilmesiyle iki farklı düşünce göz önünde bulundurulabilir:
- Gerçekleşen düşüşlerin yaklaşık %30 kadar miktarı anapara dışında devlet katkısı ile dengelenir.
- Hisse senedi getirisine ilaveten %30 devlet katkısından yararlanılır.
Özet: Dolayısıyla, uzun vadeli düşünülecek hisse senedi yatırımında, bireysel emeklilik sistemini tercih etmek mantıklı bir seçim olacaktır.
Sonuç
Yazıda bahsedilen 4 yöntem ile piyasada şu ana kadar gerçekleşen somut durumların rüzgarı arkaya alınmaya çalışılmıştır. Farklı risk katsayıları ve yöntemler ile piyasadaki getiri yakalanmaya ve geçilmeye çalışılmıştır.
Her yöntemdeki yatırım tercihinde, kademeli alım ya da dönemsel alım gibi yöntemler kullanılırsa, risk daha fazla düşürülebilir ya da getiride optimal sonuç elde edilebilir.
*Bu paragraftaki veriler, Twitter kullanıcısı Appajubi‘den kaynak olarak kullanılmıştır.
**Bu paragraftaki veriler, TEFAS kaynak olarak kullanılarak hesaplanmıştır.
***Bu paragraftaki veriler, BIST’in ana endekslerindeki ay sonu kapanış verileri dikkate alarak hesaplanmıştır.
(Sosyal ParaAnaliz)
