A. Fiyat Artışlarının Gerekçesi
JD Power’ın verilerine göre ABD’li tüketiciler, Ocak 2023’te yeni bir araç için yıllık %4,2’lik bir artışla ortalama 46.437 $ ayırdı. Bu tutar ocak ayı için, tüm zamanların en yüksek seviyesi oldu.
Şu ana kadar araç fiyatlarının artışında en büyük payı, çip krizi ve tedarik zinciri sorunu oluşturdu. Ülke bazında bakıldığında yerel para birimlerinin değer kaybetmesi, sürece katkı sundu.
Grafik: Tedarik zinciri baskı endeksi
Kaynak: Şant Manukyan
Tedarik zinciri baskı endeksi, pandemi öncesinde -1 seviyelerindeyken 31.12.2021 yılında 4 seviyesine kadar çıkarak 2000 yılından bu yana en yüksek seviyeye çıktı. Olumlu taraf, söz konusu endeks mart ayında tarihsel ortalamasının altına indi. Tedarik zinciri endeksinde bir gevşeme söz konusudur.
Tedarik zinciri ve çip krizinde yaşanan sorunlara ek olarak, otomobil talebi tüm dünyada arttı. ABD’de 2022 yılının son çeyreğinde, otomobil kredilerinin bütçedeki payı 2008 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
Grafik: Otomobil kredilerinin bütçedeki payı ve borçlanmaların yaş gruplarına göre dağılımı
Kaynak: Fed’in 2022 yılı 4.çeyreği için yayımlamış olduğu “Household Debt and Credit raporu
Grafiğe göre, 18-29 yaş grubu arasındaki kişilerin otomobil kredisi diğer yaş gruplarına göre ilk sırada yer aldı. Tüm yaş grupları 2021 yılından itibaren hızla otomobil kredisi kullanmaya başladı.
Söz konusu artış pandemi başı ile kıyaslandığında 18-29 yaş grubunun kullanmış olduğu otomobil kredisi %31 oranında arttı.
Grafik: Pandeminin başlangıcı ile kıyaslandığında yaş gruplarının otomobil kredisi talebi artışı
Kaynak: Fed’in 2022 yılı 4.çeyreği için yayımlamış olduğu “Household Debt and Credit raporu
Pandemi sonrası başlayan yüksek talep ve hammadde sorunları sıfır otomobillerin siparişlere yetişememesine neden oldu. Söz konusu durum, ikinci el araçlara olan talebi artırdı.
Bu da ikinci el araçların fiyatlarını artırdı. 2018 yılında 150 bandındaki ikinci otomobil fiyat endeksi, 2022 yılının başında 250 seviyelerine kadar çıktı. Güncel durumda endeks 225 seviyesindedir. İkinci el otomobil kredileri artış hızı ise %40 seviyelerinden -%10 seviyelerine düştü.
B. Tahmin ve Senaryolar
Satışlar ve Tüketici Güveni
JP Morgan Research, ABD hafif araç satışlarının mevsimsellikten arındırılmış yıllık oranının (SAAR) 2023’te 14,0 ila 14,5 milyonu takip etmesini bekliyor. Bu sayı, pandemi öncesinde 17,0 milyon seviyesindeydi.
JP Morgan analistlerine göre, otomobil endüstrisi, pandemi sonrasından kaynaklanan bir “düşük hacim, daha yüksek fiyat” dinamiği yaşamaya devam edecek.
Brinkman “İyileşmeye giden yol, daha önce düşünülenden daha az hızlı ve daha az doğrusal olabilir. Ancak, 2023 yılı daha hızlı bir normalleşme için büyük bir potansiyele sahip. Ana soru ABD’de resesyonun yaşanıp yaşanmayacağı olacak” ifadelerini kullandı.
Grafik: ABD Tüketici Güven Endeksi
ABD tüketici güven endeksi, 2024 yılının son çeyreğindeki dip seviyelerinden yükselmişse de, pandemi öncesi seviyesinden oldukça uzaktadır. Tüketici güveni ile ilgili en önemli husus, FED’in faiz artışlarına ne zaman son vereceği ve resesyonun 2023 yılının ikinci yarısında ya da 2024 yılında başlayıp başlamayacağı olmaktadır.
Hammadde Tedariki ve Faizler
Sentetik kauçuk, soğuk haddelenmiş çelik ve paslanmaz çelik fiyatlarındaki düşüş nedeniyle emtia maliyetleri genel olarak beklenenden daha düşük seyrediyor. JP Morgan Research’ün otomobil üretmek için kullanılan emtia ağırlıklı endeksine göre, maliyetler 2023’te 2022’ye kıyasla ortalama %24 daha düşük olabilir.
JP Morgan Analistleri, ABD’de yeni bir aracın ortalama işlem fiyatının, 2023’te yaklaşık %2,5 ila %5 oranında düşeceğini tahmin ediyor. Bu tahmin, üreticilerin artan stokları ile destekleniyor.
ABD için en önemli sorun, araç üretimlerine yönelik talebin yüksek faizler sebebi ile artmıyor oluşudur. JD Power’ın verilerine göre sıfır taşıt kredisi ortalama faiz oranları Ocak 2023’te bir yıl öncesine göre 264 baz puan (bp) artarak %6,79’a yükseldi.
Dolayısıyla, düşük yeni araç fiyatları, özellikle son faiz oranlarındaki artışlar ışığında, daha yüksek talebe dönüşmeyebilir .
Senaryolar
Senaryo 1: Daha yüksek faiz oranları, artan durgunluk korkuları ve çok fazla stok, otomobil üreticilerini potansiyel alıcıları çekmek için fiyatları düşürmeye – ve kârdan vazgeçmeye – zorlayacak mı? Otomobil üreticileri böyle bir durumda, ihracat yoluyla farklı pazarlara erişim yolunu tercih eder mi?
Senaryo 2: Arzdaki problemlerin çözülmesi sonrasında Fed’in faiz indirimine girmesi ile bir süredir bekleyen otomobil talebi hızlı bir artış yaşar mı? Bu durumda, sıfır otomobil talebi hızla artacağıdan ikinci el otomobil fiyatları hızlı bir şekilde aşağıya geriler mi?
*Söz konusu yazı, FED’in 2022 yılı 4.çeyreği için yayımlamış olduğu “Household Debt and Credit” raporundan ve JP Morgan’ın Otomotiv sektörü 2023 yılı raporundan çeviri ve derleme yapılarak oluşturulmuştur.