Borsalarda Balon mu var

Borsalardan bahsedilince ilk akla gelen soru şudur; borsalar da balon var mı? Eski Fed Başkanı Alan Greenspan’in bu soruya çok güzel bir cevabı vardır: ”Patlayıncaya kadar varlık balonlarının varlığını bilemezsiniz.”  Varlık fiyatları birçok değişken ile beraber fiyatlandığı için ve balon olarak tabir edilen fiyatlamalar çok geniş zamana yayılabildiği için balon ile aşırı değerlenme arasındaki farkı ayırt etmek çok zordur ama geçmiş zamandaki balonlardan varlık fiyatları hangi seviyelere ulaşınca balon olarak yorumlanabileceği hakkında fikir sahibi olabiliriz.

 Geçmiş balonlar bize bir varlığın veya varlık sınıfının popüler olduktan sonra 3 kat prim yapması durumunda dikkatli olunması gerektiğini ve bu prim 5 kata çıktığında ciddi bir risk ortaya çıktığını ifade ediyor. Bir varlığın balon fiyatlama ile 5 katın üzerine çıkması pek mümkün olmuyor. Dünya borsalarının göstergesi olan Abd borsalarına gelince Dot-Com balonu dahil Abd tarihinde 2008’den beri devam eden ralliye denk soluksuz bir yükseliş yok ve artış artık arkasında makul bir hikaye yoksa riskli diyebileceğimiz seviyelere yaklaşmış.

 Tarihteki en değerli 20 şirketin 15 tanesi 2019 yılında listeye girmiştir. Geriye kalan 5 şirket ise ya en ünlü balonlar ile özdeşleşmiştir veya tamamen kuralsızlık ile bu değere ulaşmıştır.

 2019 yılı ya insanlık için çok müstesna bir yıldır veya 2019’daki fiyatlama da yüzlerce yıl sonra dönülüp bakılabilecek bir fiyatlama biçimi olabilir.

 Durumu biraz daha net göstermek için ilginç fiyatlamalara dikkat etmek lazım. Dünyadaki en kaliteli ekonomi hangisidir diye sorarsanız bence bu Alman ekonomisidir ve birçok insan da böyle düşünür ama ciddi potansiyel vaat etse de iki Abd şirketinin bütün alman borsası kadar değerli olması potansiyel ile açıklanabilecek bir durum değildir.