1979 yılında, ABD ve Çin arasında diplomatik ilişkiler kuruldu[1]. Aynı yıl Çin’de tek çocuk politikası yürürlüğe girdi[2].
1986 – 90 yılları arasında uygulamaya konulan ekonomi planı çerçevesinde yer alan “Açık Kapı Politikası” (Open-Door Policy) ile birlikte ülke ekonomisi Yabacı yatırıma açıldı ve piyasa ekonomisinin ve özel sektörün gelişimi hızlandı. Dünya genelinde büyüme ortalamasının %3.1 olduğu 1980-90 döneminde, Çin ortalama % 9.5 büyüyerek olağanüstü bir perfromans gösterdi. 1992 yılında ise Çin’de büyüme oranı %12.6 olarak gerçekleşti[3].
1989 yılında, Pekin’de bulunan Tiananmen meydanında yer alan demokratik gösteriler Çin ordusu tarafından kanlı bir şekilde sona erdirildi[4]. Tiananmen meydanında gerçekleştirilen gösteriler sırasında, sıkıyönetim kanununa destek vermeyen Zhao Ziyang’ın yerine Jiang Zemin Komünist Parti genel sekreterliğine getirildi[5].
1 Aralık 1990 tarihinde Şenzen borsası açıldı[6]. 1949 yılında son verilen Şanghay borsası ise aynı yıl Kasım ayında yeniden işlem görmeye başladı[7].
1992 yılında, Üç Boğaz Barajı (Three Gorges Dam) projesinde yürütme aşamasına geçildi[8]. 2009 yılında tamamlanması düşünülen proje ile pek çok kültürel ve doğal miras alanı sular altında kalırken yaklaşık 600 kilometre uzunluğunda devasa bir yapay göl meydana getirilecektir.
1 Ocak 1994 tarihinde, Çin döviz ve swap piyasalarını birleştirerek, ulusal parası (renminbi ya da Yuan)’nın konvertibilitesi için önemli bir adım attı[9].
1995-96 yıllarında, Çin Halk Cumhuriyeti, kontrolü altındaki Anakara Çin ile Çin Cumhuriyeti kontrolü altındaki Tayvan adasını birbirinden ayıran Tayvan Boğazı’nda füze denemeleri ve askeri eğitimler gerçekleştirirken, söz konusu tutum, bağımsız dış politika hamleleri gerçekleştirmekte olan ve başkanlık seçimleri sürecine giren Tayvan’a göz dağı verme girişimi olarak yorumlandı[10].
1996 yılında, Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan (Şanghay Beşlisi) liderleri Şanghay’da biraraya gelerek, ülkeler sınırları dahilindeki etnik ve dini gerilimle ortak olarak mücadele etmek için bir anlaşmaya vardı.
1997 yılında Deng Xiaoping 92 yaşında hayata veda etti. Gulca (Yining) ve Sincan Uygur Özerk Bölgesi (Xinjiang)’nde ayaklanmalar çıktı. Deng’in cenazesinin defnedildiği gün, Sincanlı ayrılıkçı bir grup tarafından Urumçi ve Sincan’da bomba yerleştirilen 3 otobüste patlamalar meydana geldi.
Aynı yıl Hong Kong yeniden Çin kontrolüne girdi.
1990’lı yıllarda, Finansal Piyasaların Liberalizasyonu süreci içerisindeki Asya ülkelerinde oluşan kırılganlık, bu piyaslarda “ahlaki tehlike” sorununu ortaya çıkardı. 1995-97 yıllarında gerçekleşen makroekonomik ve finansal şoklar, Çin’in de dahil olduğu bir kriz dönemi meydana getirdi[11].
1998 yılında Asya Finansal Krizinin ardından reform iradesini açıklayan Başbakan Zhu Rongji, ekonomik büyümeyi devam ettirdi. Binlerce Kamu iktisadi teşebbüsü birleşmeler, tahvil ihraçları ve iflaslar yoluyla yeniden yapılandırıldı. Kamuda 4 milyon adet kadro iptal edildi[12].
Yugoslavya’nın başkenti Belgrad şehrinde bulunan Çin Büyükelçiliği, Yugaslav ordusuna muhabere desteği sağladığı gerekçesi ile Nato kuvvetleri tarafından bombalandı[13].
Aynı yıl içinde, dini bir tarikat olan Falun Gong istikrarı tehdit ettiği gerekçesi ile Çin’de yasa dışı ilan edildi. 1557 yılından itibaren bir Portekiz kolonisi olan Makau, yine bu yıl içerisinde Çin hakimiyetine girdi.
[1] http://afe.easia.columbia.edu/special/china_1950_us_china.htm
[2] Family Planning in China, White Papers of the Government;
http://www.fmprc.gov.cn/ce/celt/eng/zt/zfbps/t125241.htm
[3] Shang-Jin Wei, The Open Door Policy and China’s Rapid Growth: Evidence from City-Level Data;
http://www.nber.org/chapters/c8545.pdf
[4] http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/4/newsid_2496000/2496277.stm
[5] http://www.theguardian.com/world/2009/may/14/zhao-ziyang-china-tiananmen-memoirs
[6] http://www.szse.cn/main/en/AboutSZSE/Milestone/
[7] http://www.thechinaperspective.com/kwdarticles/china-stock-market-10/
[8] http://www.ctgpc.com/history/history_a.php
[9] Clement Y. Wong & Guobo Huang, Unification of China’s Foreing Exchange Rates,
[10] Andrew Scobell, Show of Force: The PLA and the 1995–1996 Taiwan Strai Crisis, Ocak 1999, söz konusu makale “China’s use of force since 1949” adlı daha geniş bir çalışmanın parçasıdır.
http://iis-db.stanford.edu/pubs/10091/Scobell.pdf
[11] G. Corsetti, P.Pesenti, N. Roubini; What caused the asian currency and financial crisis? A Macroeconomic Overview. NBER Çalışma Kağıtları Serisi, 1998
http://www.nber.org/papers/w6833
[12] Minqi Li, Three Essays on China’s State Owned Enterprises: Towards an Alternative to Privatization
http://content.csbs.utah.edu/~mli/CV/China_State%20Owned%20Enterprises_Book.pdf
0 adet yorum
Yorum yapmak için giriş yapmalısınız
Giriş