Dijitalleşme iklim değişikliğini yavaşlatabilir mi?

Akbank Ekonomik Araştırmalar  Birimi Cuma günü yayınladığı Haftalık Rapor’da dijitalleşme veya Sanayi 4.0’ün enerji sektöründe  yarattığı devrimi mercek altına aldı.  Yeni uygulamalar sayesinde fosil yatkı tüketimi zaman içinde hızla gerileyebilir, iklim değişikliğinin bu önemli nedeni etkisini yitirebilir.

Özel dosyada şunlar anlatıldı:

Son dönemde teknolojik gelişmeler ve atılımlar hızlanırken, dijitalleşme hayatın her alanına da yayılmaya devam ediyor. Veri yönetimi, analitik ve bağlantısallıktaki (connectivity) gelişmelerle akıllı uygulamalar, mobilite paylaşımı ve 3 boyutlu basım teknolojisi gibi yeni dijital uygulamalar hayatımıza giriyor. Dijitalleşmeyle enerjide güvenlik, verimlilik, ulaşılabilirlik ve sürdürülebilirlik alanında önemli aşamalar kaydediliyor. Önümüzdeki yıllarda dijitalleşmedeki artışla enerji sistemlerinin daha birbirine bağlı, zekice tasarlanmış, verimli, sağlam ve sürdürülebilir olması bekleniyor. Enerjide dijitalleşmeyle enerji ihtiyacının belirlenebilmesi ve zamanında, doğru yere, en düşük maliyetle iletilebilmesi bekleniyor. Uluslararası Enerji Ajansı (EIA) da «Dijitalleşme: Enerjide yeni bir çağ mı?» adlı çalışmasında dijitalleşmenin enerji sektörüne etkisini inceliyor.

Dijitalleşme hızı ise eksponansiyel bir şekilde artıyor. İnternet trafiği son 5 yılda 3 katına çıktı ve tüm verinin %90’ı son 2 yıl içerisinde üretildi. Dünya nüfusunun yarısı (3.5 milyar) şu anda internet kullanıyor durumda; 2001’de bu rakam 500 milyon idi. Evlerin %54’ünde internete erişim var. Şu anda, dünyada kayıtlı 7,7 milyar telefon bulunuyor. Her gün çeşitli hizmet ve uygulama amacıyla saat, ev uygulaması ve araba gibi nesneler, IoT (Internet of Things, nesnelerin interneti) teknolojisiyle aracılığıyla iletişim ağına dahil oluyor. Şu anda 8,4 milyar adet olan IoT ürününün 2020’de 20 milyara ulaşması bekleniyor.

Son yıllarda enerji sektörünün de dijitalleşme yolunda yatırımları artıyor. 2014’ten beri dünyanın dijital elektrik altyapısı ve yazılımı alanında yaptığı yatırımların büyümesi %20’nin üzerinde ve 2016’da 47 milyar $’a (gaza dayalı enerji üretimi yatırımları 34 milyar $) ulaştı. Dijitalleşmenin enerjinin en çok kullanıldığı ulaşım, binalar ve sanayiye olan etkisine baktığımızda ise;

• Ulaşım: Şu anda dünyanın nihai enerji talebinin %28’i, karbon salınımının ise %23’ü ulaşım kaynaklı. IEA 2060’a kadar ulaşım enerjisi talebinin %50 artmasını bekliyor. Dijital teknolojilerle, enerji verimliliği artıyor ve bakım maliyeti azalıyor. Uçaklara yerleştirilen sensörlerle rota optimize edilebiliyor, yakıt kullanımı azaltılabiliyor. Kara ulaşımında ise otomatik, bağlı, elektrikli ve paylaşılabilir (ACES) mobilite gelecekte enerji talebinde belirleyici olacak; ancak bunun net etkisi belirsizliğini koruyor. IEA’nın bir çalışmasına göre ise; kamyon ve lojistik faaliyetlerde dijitalleşme, karayolu nakliyesinde enerji kullanımını %20-25 azaltabilir.
• Binalar: Dünyanın nihai enerji talebinin 3’te 1’ini ve toplam enerji talebinin %55’ini oluşturmakta ve son 25 yılda gerçekleşen enerji talebinin %60’ı binalar kaynaklı. IEA’ya göre, binalarda elektrik kullanımı 2014-2040 arası yaklaşık iki katına çıkacak. Ancak, binalarda yapılacak dijitalleşme çalışmalarıyla bu miktar %10 azaltılabilir.
• Sanayi: Dünyanın nihai enerji tüketiminin %38’i ve karbon salınımının %24’ü sanayi kaynaklı. Sanayide dijitalleşmenin yakın zamanda marjinal boyutlarda kalması beklenirken, atılabilecek adımların etkisi oldukça güçlü olabilir. Süreç kontrolü, akıllı sensörler ve veri analitiğiyle enerji maliyeti azaltılabilir. Robotlar ve 3D basımlar bir çok sanayiye entegre olmuş durumda; 2015’te 1,6 milyon olan sanayi robotunun sayısının 2019’da ~2,6 milyon olması bekleniyor. 3D basımla zaman kazanımı, hurda mal azaltımı, daha düşük stok maliyeti, karmaşık malların daha kolay üretimi de sağlanabilir.