Bu sorunun yanıtına şimdilik pek ihtiyaç duyulmasa da, yakın gelecekte birikimi olanların etekleri tutuşacak enflasyondan. 90’lı yıllardaki süper enflasyon dönemlerini bilen bilir… Zamlar haftalık olarak adeta otomatiğe bağlanmıştı. Mevcut iktidarın faizdeki cimriliği malum… TL mevduatında olanlar şimdilerdeki gibi o zaman gelince de dişin kovuğunu doldurmayacak reel getiriye mahkum olacaktır. O zaman ya Altın ya da döviz kalıyor seçenekler arasında.
“İlla döviz” diyenlere orta-uzun vade için bir kaç değerlendirme…
Not: Yatırım tavsiyesi değildir
Fantastik olsun diye, Kapalı Çarşı jargonuyla soracak olursak; Tam ($) mı, Yumoş (€) mu, Kraliçe mi (£), Samuray (¥) mi, yoksa Çikolata (CHF) mı?
Amerikan DOLARı mı?: Her ne kadar “FED faiz artıcak, bilanço küçültecek” teranesi sürekli dillendiriliyor olsa da, FED bir şekilde sözlü yönlendirmeyle işi dengeleyip Doları baskı altında tutmayı başarıyor. 4 yıldır aynı senaryo… Hem faizleri yükseltme hem de bilanço daraltma eş zamanlı yapılacak olmasına rağmen Dolar Endeksi neredeyse 90’ın altına gelecek. ‘Değerli Dolar’ kimsenin işine gelmiyor. Kodamanlar devasa riskler almış, FED’le inatlaşıyor, hatta “piyasayı duman ederiz” diye şantaj ettiklerini iddia edenler var. Amerikan hükümeti de dış ticarette daha fazla cari açık vermemek için ‘değerli Dolar’ istemiyor. Amerikan faizleri de enflasyonu geriden takip edecektir. Neyse, Dolar ve Amerikan ekonomisiyle ilgili daha fazla yazıp çizmeye gerek yok, zaten her yerde tonla makale-analiz bulmak mümkün. Ama son bir şey daha söylemem gerekir ki, Türk halkının dövizdeki Dolar tutuculuğu diğer alternatif para birimlerindeki fırsatların kaçmasına neden olabiliyor.
Euro mu?: Euro’yu bana itici kılan iki unsuru var. Biri Draghi, diğeri ise Avrupa’nın özellikle de Almanya’nın kapılarını mültecilere açması. Entegrasyonları zor gözüküyor, oralarda da kronik sosyal çaklantıların tohumları ekildi Merkel sayesinde. Belli ki perde arkasındaki ‘efendiler’ bu misyonu Merkel’e yüklemiş… Yoksa ülkesinin, birliğin menfaatlerini gözeten aklı başında hiç bir lider bu riski almazdı. İşin bir kötü tarafı daha Merkel kuklası koltuğunda uzun yıllar daha oturacak. Belki de bu yüzden AB’nin ve tabiki de parası Euro’nun geleceği yok. Bu paranın bir diğer laneti geldiği günden beri para basmaktan başka bir meziyeti olmayan Draghi denen çapsız! Toksik varlıklı Avrupa bankalarının barındırdığı riskler o kadar korkutucu ki, parasal genişlemeden bırakın çıkmayı, miktarını biraz azaltmanın tarihini açıklamayı ima etmeden bile ödleri kopuyor hem para otoritesinin hem de piyasaların. AMB’nin uzunca yıllar daha bu hızla genişlemeye devam edeceğe benziyor. Faizleri artrıma kervanına AMB de katılacak diyenler hayal görmesin bence.
Sterlin (GBP) mi?: AB’den çıkma kararı alması son derece isabetli bir karar, özellikle uzun vade için. Bu karar çıkınca GBP/USD paritesi, miyop piyasaların yanlış fiyatlamasıyla 1.20’e kadar dip yapmıştı. Sonrasında ise 1 yıla kalmadan 1.35’lere attı kendini ve halen bu seviyelerde seyrediyor. Düzeltme hareketi de olsa kısa süre için bu iyi bir sıçrayış. 3 yıl içinde bu parite 1.55 düzeylerinde dengeye oturacağını öngörmekteyim. Yani getiri potansiyeli Dolar ve Euro’dan çok daha yüksek gözüküyor. Kısa-orta vade için bir tüyo vermek gerekirse Birleşik Krallık’ta son gelen üretici ve tüketici enflasyon rakamları, BoE’nun halen uyguladığı %0,25’lik faizinin bu seviyelerde uzunca bir süre daha kalamayacağına işaret ediyor. GBP’nin bir handikapı spekülasyona biraz açık bir para olması. Geçmişteki Soros’un Kara Çarşamba Vurgunu bunun tarihteki en çarpıcı örneği…
Japon Yeni (JPY) mi?: “Döviz sepetimi biraz çeşitlendireyim” ya da fantezi olsun diye alınabilir ancak. Bakmayın siz Yen’in son dönemlerdeki saçma sapan ‘güvenli liman’ rolünü oynadığına… Küresel finans piyasalarının acınası trajikomik durumununu yansıtıyor. Japonya ekonomisinin de ekonomik göstergeleri fevkelade kötü. Kamu borcunun milli gelirine oranı en yüksek ülke olan Japonya, bu berbat ekonomik göstergeyle en yakın rakibi olan Yunanistan’a fark atmış durumda. Bu ülke de yakın tarihte kendisine atfedilen ‘teknoloji devi’ ünvanından nemalanıyor olsa gerek hala… Bu arada BoJ Başkanının da “bas bas paraları Leyla’ya” arsızlığında Draghi’den aşağı kalır bir yanı yok.
İsviçre Frangı (CHF) mı?: Sağlam para arayışı içinde olanlar ekonomisi de sağlam bir ülke arayıp bulmalı. İsviçre işte böyle bir ekonomiye sahip. Sadece ekonomik göstergeleri değil, bilim, eğitim, kalkınmışlık, refah düzeyi de üst sıralarda yer alıyor. Şu 4. Sanayi Devrimine en hazır olan ülkelerin başında bulunuyor. AB üyesi olmaması da ayrı bir avantaj… Aynı zamanda Bankacılık sisteminin de tarihsel olarak merkezi konumunda. Onlar da ülkeye yağan paradan rahatsız, bu yüzden günümüzde %-0.75 oranıyla SNB (İsviçre Merkez Bankası) dünyanın en düşük faiz politikasını uyguluyor. Ama bu faiz seviyesi de dip seviyesi, daha dibi yok. Bu haliyle bile paraları Amerikan Doları ile baş başa gidiyor, hatta şimdilerde geçmiş durumda. Yarın bir gün libor oranı sıfıra çekilse dahi Euro’yu bile geçebilir. Nitekim son gelen üretici enflasyonu yıllık %-0.1’den %0.6’ya fırlamış. Yakın zamanda olmasa da, SNB bu kadar düşük faize direnemez, eninde sonunda faiz artış rotasına girecektir. CHF’nin aynı zamanda ‘nakit altın’ gibi bir özelliği var, yani jeopolitik risklerde, finansal çalkantılarda ‘güveni liman’ görevi de görüyor çoğu kez. Üstelik 1000’lik banknotları dünyanın en değerli banknotu (=1030 $, =3600₺ ) özelliği taşıyor. Yani yükte hafif pahada ağır. Yastık altı, ayakkabı kutularında istifleme yapmak isteyenler için de oldukça kullanışlı… : ) CHF’ın Bir tek gördüğüm handikapı alış-satış fiyatı arasındaki marjı Dolar, Euro’ya göre daha yüksek. Ama Kapalı Çarşı’da işlem yapılırsa bu marj cüzi kalır. Bu arada, döviz banknotlarını neredeyse ütüleyip kitapların arasına özenle yerleştiren, dövize duygusal bağla bağlananlara küçük bir ayrıntı: yeni çıkan 50’lik banknotları pek yakışıklı, dünyanın en güzel banknotları seçilmiş. : )
Benim tercihim CHF’den yana…
Dr.ilknur üner
Sizin yorumlarınıza değer verdiğim için sormak istiyorum.Altın mı chf mi?sene sonu kur, altın tahminleriniz nelerdir?madem böyle bir değerlendirme yaptınız öngörülerinizi de öğrenmek isterim.Yazı için de ayrıca teşekkürler
Selim Akgün
Bu yazıyı “illa döviz” diyenler için yazmıştım. Ama yazılarımdan da tanıyacağınız gibi ben Altıncıyım. CHF’yi biraz likitte olmak için tutuyorum. Altın fiyatları ile ilgili tahminime gelince, bir kaç forum sitesinde de sık yorum yapardım bununla ilgili, ama 3 aydır yapmıyorum. Bana artık çok anlamsız geliyor manipüle edilen bir şey üzerinden tahmin yapmak. Altın ons fiyatının ‘olması gereken denge fiyatı’ (manipülasyondan arındırılmış)na ilişkin bir çalışma içindeyim. Tamamlayabilirsem blog yazısı olarak paylaşacam. Çok uç tahmin çıkacak gibi. Altın sanılanın aksine güvenli liman, enflasyon korkusu ya da kağıt paralara güvenin sarsılmasından kalıcı bir yükseliş trendine girmez. Ağırlıklı olarak piyasaya pompalanan para miktarıyla ilgili. Oldukça basit bir ticaret kuralı… Major Merkez Bankalarının son 8-9 yılda ne kadar para bastıkları ortada… Hesaplamalarım; -çıkarılan altın miktarı, para arzı, küresel enflasyon, reel faiz oranları- bu dört değişkeni kullanarak son 30 yıldaki Altın fiyatlarındaki manipülasyondan arındırılmış fiyatını bulmak üzerine…
onur özay
Selim Bey, USD/CHF grafiğine baktığımızda, sanki uzun vadede bir çanak yapıyor ve o çanağın dibini görmüşüz gibi geldi. Yani USD/CHF grafiğinde rüzgar USD’den yana gibi gözüküyor.
Mert
En azından yatırım tavsiyesi değil, ona sevineyim. EUR-CHF nin 1.70 i vurduğu günlerden başlada şuan ki 1.14 civarlarına kadar düşerek o kadar pahalı vaziyetteyken al ki, sağlam liman CHF den en fazla 1-2 yıl içinde en az %40 zarar et. elbette te parite burada kalmayacak . en az 1,45-1,50 bandına er yada geç geri dönecek. Mal pahalı iken almaya kalkan hep zarar eder. Kusura bakmayın fakat bu rasyonellikten çok bir gönül ilişkisi makalesinden öteye gidememiş. Çerez olarak okunabilir.
Selim Akgün
Euro/CHF paritesinin 1.6’larda olduğu 2007 yılından tam 10 yıl geçti. Sen daha orda mısın? Teknik olarak nostaljik takılmaya devam et o zaman. Yazım temel analize dayalı ve uzun vade için…