GÜÇ, ÖNEMLİ BİR ŞEYDİR.GÜCÜN KİMİN ELİNDE OLDUĞUNA İYİ BAKMAK GEREKİR ÇÜNKÜ BİR YANLIŞ ÇOK DOĞRU GÖTÜRÜR

John Law, kimine göre bir deli kimine göre bir dahiydi. İskoç asıllı John Law, ekonomistti ve binlerce kişinin kaderini değiştirdi.

1700’lü yılların başında Fransa Hazinesi’nin başı dertteydi. Devlet, harcamalarını karşılayabilmek adına piyasaya sürekli düşük ayarlı para sürüyordu. İçindeki altın miktarı giderek azalan paralar halk tarafından kabul edilmez olmuştu. İşte bu dönemde, İngiltere’de kanun kaçağı olan İskoç asıllı John Law, Fransa’ya geldi. Law bir ekonomistti ve kısa süre önce (1705) “Money and Trade Consider’d with a Proposal for Supplying the Nation with Money”(Para ve Ticaretin Tarihçesi ve Ülkede Para Arzı için bir Öneri) başlıklı makaleyi kaleme almıştı.

Law, makalesinde yazdıklarını uygulatmak üzere Fransız Maliye Bakanı’nı, ikna etti. Fransa’nın ekonomik sorunu için bir kurtuluş kapısı mı açmıştı????Wowwww

Devamı daha heyecanlı!!!!!!!

Law’un 2 Mayıs 1716’da kurduğu La Banque Générale isimli özel banka, Devletten aldığı destekle Fransa’da ilk defa kâğıt para çıkardı. Bankanın sermayesinin dörtte üçü devlet parasından oluşmaktaydı ve devlete bunun karşılığında senet verilmişti Yani başta Maliye Bakanı olmak üzere devlet adamlarını arkasaına almayı başarmıştı.

Bankanın bastığı paralar %100 altına endeksliydi. La Banque Générale bankasının bastığı bankontu getiren herkes eksiksiz olarak altın teslim alabiliyordu. Daha önce dolaşımda olan düşük ayarlı paralardan bıkmış olan halk, Law’un kâğıt parasına büyük ilgi gösterdi. Kısa sürede para, endeksli olduğu altına kıyasla prim yaptı. Yani insanlar, saf altına kıyasla La Banque Générale banknotlarına daha fazla para ödemeye hazırdılar.

Bakar mısınız yarattığı rüzgara?

4 Aralık 1718’de banka devletleştirildi ve La Banque Royale adını aldı.Banknotların tedavülü mecburi hale getirildi ve paralar kral tarafından garanti altına alındı. Bütün bu süreci yöneten Law, zorunlu tedavülün sağladığı serbestlikten yararlanıp, piyasaya devamlı para sürdü.

Yeni arz nedeniyle paranın değeri düşmüyordu, çünkü Law geri planında müthiş bir düzen oluşturmuştu. Uygulanan sistem şöyle çalışıyordu; Law, o dönem deniz ticaretiyle uğraşan birkaç şirketi satın alarak  Compagnie Perpetuelle des Indes (Mississippi) Şirketi’nin başına geçti. Missisippi Şirketi, Fransa’nın Amerika’daki sömürgeleriyle yapılacak tüm ticareti kendi tekeline alıyordu. Bu sayede tüm denizlerde bir ticari monopol haline geldi. Halk, şirketin bu gücüne ve müthiş derecede kârlı olacağına inandı ve şirket hisseleri tabiri caizse kapışılmaya başlandı. Şirket hisseleri ise yalnızca La Banque Royale’in banknotlarıyla alınabiliyordu. Böylece basılan  banknotlar için gerekli talep yaratılmış oluyordu. Aşırı para arzı (yani enflasyon) fiyat artışına ve paraya güvensizlik duyulmasına yol açmadı.

Mississippi Şirketi’nin hisseleri büyük bir hızla yükseliyordu. Law, Louisiana’nın zenginliğini etkili bir pazarlama planıyla abartılı ölçüde artırdı ve mükemmel bir spekülatif balon yarattı. Şirket hisselerine talep o kadar fazlaydı ki, hisse artırımlarında yatırımcıları sıraya girmesi gerekiyordu.

Vayyy canına düşünsenize sıraya girmiş yüzlerce şirket hissedarı?

Bir hisse artırımı sırasında, yatırımcılardan birine haksızlık yapıldı ve söz konusu kişi elindeki hisseleri satıp La Banque Royale’den altın çekmeye karar verdi. Ne de olsa söz konusu banknotlar %100 altına endeksliydi (daha doğrusu öyle olmaları gerekiyordu). Ancak tabii ki kasadaki altın artık tedavüldeki banknotları karşılayamıyordu. Bankadan altın çekildiğini duyan Law küplere bindi ve altın çekimlerini yasakladı. Ancak bu, daha da büyük sorunlara yol açtı. Yatırımcının güveni bir kez sarsılmıştı. Mississippi Şirketi’nin hisseleri, yükseldikleri hızla düşmeye başladılar. Sonunda şirket hisseleri tamamen değersiz oldu. 1720’nin sonunda Law, XV. Louis’nin vekili olan Orléans Dükü II. Philippe tarafından görevlerinden alındı. Ardından Law önce Fransa’ya, daha sonra da Belçika’ya gitti. “Mississippi Balonu” da bu şekilde sona ermiş oldu.

Bu spekülasyon hikayesi pek çok yerde anlatılmasına ragmen ben http://www.bireyselyatirimci.com/ internet sitesindeki anlatımı beğendiğim için oradaki makaleyi eklemeler yaparak, sizinle paylaşmak istedim.Bu ve bunun gibi gerçek spekülasyon hikayelerinde ekonomik pek çok çıkarım yapılabilir.

Ben bu hikayedeki ekonomik çıkarımları bir kenara bırakarak, kendi yorumumu sizinle paylaşmak istedim

Law, kimine göre bir dahi kimine göre bir deliydi.O dönem yaşanan süreçte tek bir gerçek vardı o da Law, yarattığı sistem için başta Kral olmak üzere herkesi elinde tutmayı başarmış ve amacına ulaşmıştı.

Gücü elinde bulundurmak keskin bir kılıcı tutmaya benzer.Bir yanlışta geri dönüşü olmayan kayıplar yaşanır.Mississipi balonunda Law gibi bir deliye sağlanan gücün yüzlerce insanın uğradığı geri dönüşü olmayan kaybını görüyoruz.

Bu hikaye ve binlerce başka hikaye bize tek bir şeyi fısıldıyor;’Güç önemli bir şeydir.Sahnede hangi oyun izlerseniz izleyin, siz perde arkasında oyunu yöneten, gücü elinde bulunduranlara, senaryoyu yazanlara  bakmayı sakın ihmal etmeyin.’

Gücün kimin elinde olduğuna dikkat ederken şunu unutmayalım; sınavlarda 3 yanlış bir doğruyu götürse de gerçek hayatta ‘Bir yanlış binlerce doğruyu götürür’