En iyi arkadaşıma aşık oldum, ne yapmalıyım?

Sevgili iRRasyonel Abi,
Ben arkadaşıma aşık oldum. Aramız çok iyi . Biz tartışınca hemen barışıyoruz . 2-3 gün konuşamazsak çok merak ediyomuş . Bazen bana trip felan atıyo başka erkek kankalarımla samimi olunca git onunla konuş felan diyo . Sonra o da aynısını yapıyo. Ben onsuz yapamıyorum. En ufak bi tartışmamızda bütün gün ağlıcak gibi oluyorum. Sizce ne yapmalıyım ? (Soru www.kizlarsoruyor.com adlı siteden alınmıştır.)
Rumuz Gizli Kullanıcı,

Sevgili Gizli Kullanıcı,
Senin durumunda olan birçok kişi, kendileri yapamasa da “aç konuş” çözümünü önereceklerdir muhtemelen. Psikologlar ise erkeklerin sahip olmak istemeyecekleri kadınlara yanaşmayacağını söylerler. Eğer bu yanıta güvenirsen demek ki o da senden hoşlanıyor. Oyun teorisyenleri, “teselli ikramiyesi olmayan bir oyun, arkadaşını da kaybedebilirsin” deyip korkutabilirler. Romantikler When Harry Met Sally adlı filmi hatırlatabilirler. Ama bir ekonomist yanıtı istersen herşey biraz daha karmaşıklaşabilir. Çünkü finansal piyasalarda karar verme psikolojisi bugüne kadar cevabı tam olarak netleştirilememiş bir alandır.

Ama genel bir yaklaşım belirlemek gerekirse, finansal piyasalarda başarı her zaman karşıt görüşlerle mücadele edebilme yeteneğine bağlıdır. Güçlü beklentilerle satın aldığınız bir hisse senedinin öngörülemeyen bir şekilde düşmeye başlaması sonrasında ne yapabileceğinizi biliyorsanız, başarıya oldukça yakınsınız demektir. Yani güçlü bir beklenti taşıyor olmanız, sizi başarıya götürmeyebilir. Önemli olan ortaya çıkan her beklenmedik durumda, o duruma özgü karar verebilme becerisindedir.

Daha açık anlatmaya çalışayım. Bilim insanı Gabriele Oettingen, bir arkadaşına gizliden gizliye aşık olan üniversite öğrencileri üzerinde bir çalışma yapar. Öğrencilerin aşık oldukları kişiyi nasıl elde edecekleri üzerine düşünce ve beklentilerini sorgular. Öğrencilerin düşünce yapısı olarak iki ana gruba ayrıldıklarını fark eder. Bir grup öğrenci büyük beklenti içindedir: Bir gün kimsenin olmadığı bir köşede karşı karşıya geleceklerine ve o an birbirlerinin gözlerinin içine bakarak büyük bir aşka yelken açacaklarına inanmaktadırlar. Öğrencilerin diğer bölümünün beklentileri ise son derece düşüktür. Onların düşünceleri ise genellikle şöyledir: “Eğer karşılaşıp konuşmaya başlasak, hala nedenini bilmediğim bir sebepten dolayı ona dönüp başka bir erkek arkadaşım olduğunu söyleyebilirim.”

Araştırma altı ay sürmüş ve sonuçlar herkesi şaşırtmıştır. Çünkü bilinen davranış-başarı modellerinin öğütlediğinin tersine, beklentileri son derece düşük olanlar hoşlandıkları kişiye açılma ve onlarla bir ilişki kurmada daha başarılı olmuşlardır. Yani “aç konuş” kaybetmiştir. Peki bu nasıl mı oldu?

Aslında sorun ikinci grubun başarısı değil, birinci grubun başarısızlığında saklı. Beklentileri yüksek olan birinci gruptaki gençler, duydukları derin aşkın altında kendilerini kaybederek bir plan yapmamışlar ve ortaya çıkabilecek olumsuz durumların üstesinden nasıl gelebileceklerini hiç düşünmemişlerdir. Oysa beklentileri düşük olanlar daima planlarını içgüdüsel olarak karşıt görüşleri nasıl savuşturacakları üzerine yaptıkları için daha başarılı olmuşlardır.

Başta da söylediğim gibi, finansal piyasalarda da başarıya götüren stratejinin aynı duygusal davranış şekli olduğunu görmüşsündür. Başarı formülünü kısaca özetlemek gerekirse, “When Harry Met Sally” ile yola koyulduğunda “When Harry Ignored Sally”‘ye yanıt verebilmektir.
Sevgiler,
iRRasyonel Abi